Grupa Emitenta działa na rynku cleantech, skupiając swoją działalność w branży systemów sterowania i kontroli zużycia mediów.

Światowy i europejski rynek zarządzania oświetleniem ulicznym

Rynek systemów zarządzania oświetleniem ulicznym jest prężnie rozwijającą się gałęzią gospodarki z zakresu automatyki i sterowania. Szacuje się iż na koniec 2011 r. światowy rynek zarządzania oświetleniem zewnętrznym wart był 7,08 mld euro, a w roku 2012 już 7,40 mld euro, co oznacza wzrost o 4,52% r/r. Prognozy na lata 2016 i 2020 zakładają wzrost wartości odpowiednio do 9,36 mld euro i 10,52 mld euro, co oznacza CAGR na poziomie odpowiednio 6,05% oraz 4,5%. [1]

Wartość rynku zarządzania oświetleniem zewnętrznym w latach 2011 – 2012 oraz prognoza na lata 2016 i 2020 (w mln euro)

Źródło: McKinsey & Company , „Lighting the way: Perspectives on the global lighting market”, sierpień 2012 r.

P – prognoza

Największym rynkiem w latach 2012-2020 będzie niezmiennie rynek azjatycki, który według szacunków w 2020 r. osiągnie wartość  prawie 4,10 mld euro, co oznacza CAGR w wysokości 2,86%. Drugim co do wielkości rynkiem pozostanie Europa ze wzrostem z 2,16 mld euro w 2012 r. do 3,46 mld euro w 2020 roku, co oznacza CAGR na poziomie 6,07%. Najszybciej rozwijającym się rynkiem będzie Ameryka Północna, która w latach 2012‑2020 odnotuje średnioroczny wzrost na poziomie 6,08%.[2]

Pilotażowy program inteligentnego oświetlenia ulicznego na większą skalę został przeprowadzony w Oslo, gdzie system został uruchomiony w 2008 r. Zainstalowanie rozwiązania spowodowało obniżenie zużycia energii aż o 70% oraz redukcję emisji CO₂ o 1440 ton rocznie. [3]

W 10 największych metropoliach w Stanach Zjednoczonych istnieje około 4,4 mln latarni ulicznych, które pochłaniają ok. 3 mld kWh rocznie. Wprowadzenie inteligentnego oświetlenia ulicznego pozwoliłoby na obniżenie zużycia energii elektrycznej  o około 50%, co pozwoliłoby na zmniejszenie emisji CO₂ do atmosfery o około 1,1 miliona ton. Jeśli weźmiemy pod uwagę, iż w całych Stanach Zjednoczonych jest 55 milionów latarni ulicznych, otrzymujemy rynek o dosyć dużym zapotrzebowaniu na redukcję zużycia energii elektrycznej. [4]

Polski rynek zarządzania oświetleniem ulicznym

Rynek inteligentnych systemów zarządzania oświetleniem ulicznym w Polsce dopiero się rozwija, o czym świadczy zrealizowanie jednego z pierwszych projektów tego typu przez spółkę z Grupy Energa S.A. w Kaliszu w 2012 r. [5]

W Polsce oświetlenie uliczne pochłania rocznie około 1.500 GWh energii elektrycznej i jest znaczącym wydatkiem dla samorządów. W samej tylko Warszawie funkcjonuje około 104 tys. latarni ulicznych, które pochłaniają 84 GWh. Oznacza to, że miasto Warszawa płaci rocznie około 31,4 mln zł za oświetlenie uliczne. [6] W całej Polsce funkcjonuje natomiast około 3,3 mln lamp ulicznych, z czego ok. 60-65% stanowią lampy sodowe. Dodatkowo połowa polskich gmin planuje modernizację oświetlenia ulicznego w latach 2013-2017. [7]

Pod koniec 2012 r. ogłoszony został przez NFOŚiGW nabór wniosków na dofinansowanie i pożyczkę w ramach programu „System zielonych inwestycji (GIS–Green Investment Scheme), Część 6) SOWA–Energooszczędne oświetlenie uliczne”. Program pozwalał na otrzymanie dotacji i pożyczki dla samorządów terytorialnych, które chcą przeprowadzić modernizację oświetlenia ulicznego. Na program przeznaczono budżet w wysokości 386 mln zł, z czego 160 mln zł przeznaczono na dotacje, a 196 mln zł na pożyczki. W ramach programu zostało złożonych 48 wniosków na łączną kwotę dofinansowania w kwocie 208,64 mln zł, z czego 118,27 mln zł w ramach dotacji [8], z których część została odrzucona z uwagi na braki formalne, bądź nieadekwatność względem wymogów programu. Ostatecznie przyznane dofinansowanie w formie dotacji wyniosło 90,82 mln zł, natomiast w formie pożyczek od NFOŚiGW – 55,06 mln zł. Niepełna alokacja środków spowodowała, iż planowane jest ogłoszenie II konkursu SOWA, które wstrzymane jest jednak do czasu uzgodnienia ostatecznych warunków dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. [9]

Średnie ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym [w zł/MWh]

Źródło: Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Informacje nr 9/2009, 3/2010, 8/2011, 10/2012, 8/2013, 18/2013, 15/2014, 12/2015; www.ure.pl

W 2009 r. odnotowano gwałtowny wzrost cen energii elektrycznej, aż o 26,87% r/r. W latach 2010-2012 ceny energii ustabilizowały się i nie odnotowano zmian większych niż 3,5% r/r. Od 2013 r. obserwowany jest znaczący spadek cen energii, które w latach 2013-2014 zmniejszyły się odpowiednio o 9,84% oraz 9,90%. Pomimo tego, w ujęciu długookresowym, ceny energii wzrosły, charakteryzując się w latach 2008-2014 średniorocznym tempem przyrostu na poziomie 0,85%.

Z uwagi na wpływ szeregu czynników, takich jak m.in.: niepewność co do ceny emisji CO₂ i cen węgla, rozwoju gospodarczego Polski czy niepewna polityka energetyczna kraju, obecnie ciężko jest przewidzieć ceny energii elektrycznej w naszym kraju. Wielu specjalistów wskazuje jednak, iż w latach 2015-2017 grożą Polsce przerwy w dostawach prądu, głównie za sprawą wycofania z użytku wyeksploatowanych bloków do produkcji energii. Łącznie w latach 2014-2016 wyłączone zostaną bloki o mocy 4,4 GW, co stanowi 11,89% obecnych mocy produkcyjnych. [10] Eksperci Agencji Rynku Energii S.A. („ARE S.A.”) prognozują, iż w długim terminie energia na rynku hurtowym zdrożeje do ok. 380,0 zł/MWh w 2030 r., co przy średniej cenie w 2014 r. na poziomie 163,28 zł oznacza wzrost o ok. 132,3%. Założenia przyjęte przez ARE S.A. implikują średnioroczny przyrost cen energii na poziomie 5,78%.

Polski rynek finansowania w formule ESCO jest obecnie słabo rozwinięty, a jego wartość szacuje się na poziomie 40-100 mln zł. [11]] Przedstawiciele firm ESCO zgodnie zwracają uwagę na zmniejszenie wolumenu projektów ESCO sektora publicznego w ostatnich kilku latach ze względu na niekorzystne zapisy legislacyjne, które demotywowały jednostki samorządu terytorialnego i przedsiębiorców do realizacji kontraktów ESCO. O skali tego zjawiska świadczy fakt, że niektóre istotne przedsiębiorstwa na rynku ESCO w 2011 r. ograniczyły aktywność w sektorze publicznym, ze względu na brak przetargów, praktycznie do zera. Niemniej jednak, sektor publiczny nadal pozostaje istotnym segmentem rynku, a według opinii ekspertów, obroty w tym sektorze stanowiły około 40%-50% całościowych obrotów na kontraktach ESCO w 2011 r. Zdecydowana większość ekspertów docenia potencjał rozwojowy rynku ESCO w Polsce oczekując wzrostu obrotów w kolejnych latach. Optymizm ten wynika między innymi z informacji na temat skali ogłoszonych dotychczas przetargów i oczekiwań dotyczących kolejnych spodziewanych inwestycji typu ESCO. [12]

Jako główne bariery rozwoju projektów finansowanych w formule ESCO w zakresie oświetlenia ulicznego, zalicza się:

• brak precyzyjnych uregulowań prawnych wskazujących na możliwość stosowania formuły ESCO stanowi istotną barierę. Przedsiębiorstwa realizujące projekty w formule ESCO wskazują na niepewności urzędników związane z legalnością stosowania tej formuły, co rodzi obawy przed jej kwestionowaniem przez organy kontroli;
• nieznajomość formuły ESCO, która jest bardzo słabo rozpoznawalna wśród administracji publicznej i w związku z tym traktowana jest z dystansem;
• uchwalenie rozporządzenia Ministra Finansów z 2011 r. [13] w sprawie ograniczenia możliwości zadłużania się Jednostek Samorządów Terytorialnych, spowodowało prawie całkowite wyhamowanie inwestycji ESCO (zwłaszcza w oświetleniu ulicznym). Należy jednak zaznaczyć, iż formuła partnerstwa publiczno-prywatnego umożliwia realizację kontraktów z gwarantowanym efektem bez zwiększenia długu jednostki samorządu terytorialnego;
• kwestie własnościowe – w dużej części kraju właścicielem systemów oświetleniowych (oprawy, słupy, sieci, sterowanie) są zakłady energetyczne, które są jednocześnie sprzedawcami energii i usług konserwacyjnych. Wymiana oświetlenia na nowoczesne i energooszczędne, a tym samym obniżenie rachunków u swojego klienta, nie leży w ich interesie. Zakłady energetyczne wykorzystują swoją monopolistyczną pozycję i narzucają gminom uciążliwe warunki prowadzenia prac modernizacyjnych.

[1] McKinsey & Company , „Lighting the way: Perspectives on the global lighting market”, sierpień 2012 r.
[2] McKinsey & Company , „Lighting the way: Perspectives on the global lighting market”, sierpień 2012 r.
[3] Echelon Corporation, „LonWorks Based City of Oslo Project Included in Clinton Climate Initiative Best Practices Group”, 8 kwietnia 2008 r.
[4] Jennic Ltd, „Intelligent street lighting”, kwiecień 2009 r.
[5] www.colmed.pl, „Inteligentne oświetlenie uliczne w Kaliszu”, 20 sierpnia 2012 r.
[6] Piotr Siergiej, „Najciemniej pod latarnią – inteligentne lampy uliczne”, 18 listopada 2011 r.
[7] NFOŚiGW, „System zielonych inwestycji (GIS–Green Investment Scheme), Część 6) SOWA–Energooszczędne oświetlenie uliczne”, 2012 r.
[8] NFOŚiGW, „I konkurs SOWA: Podsumowanie naboru wniosków”, 10 maja 2013 r.
[9] Komunikat Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, strona internetowa NFOŚiGW dn. 12 lutego 2015 r., http://nfosigw.gov.pl/o-nfosigw/aktualnosci/art,617.html
[10] JP, „Niedobór mocy energetycznych zagląda nam w oczy”, 6 sierpnia 2013 r.
[11] Instytut Ekonomii Środowiska, „Rynek ESCO w Polsce – stan obecny i perspektywy rozwoju”, marzec 2012 r.
[12] Instytut Ekonomii Środowiska, „Rynek ESCO w Polsce – stan obecny i perspektywy rozwoju”, marzec 2012 r.
[13] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 298, poz. 1767)